VerSTERKte locaties en ook sterk zonder STERK

Drie verSTERKte locaties en één is ook sterk zonder STERK

LEDEBOER 7, LOSSER
“Meer begrip voor elkaar”

K.DOORMANSTRAAT, ALMELO
“Alles is tegelijk op de schop gegaan”

AB BELEVING, ENSCHEDE
“Wat we zeggen doet ertoe”

DE KOPPELING, ALMELO
Sterk ook zonder STERK

“Meer begrip voor elkaar”

Zussen en begeleider Ledeboer 7 in Losser
Door STERK is ‘alles een beetje opgeschud’, vinden twee zussen van Leonie, bewoonster van de LosserHof, en begeleider Elke Roeloffzen. Samen blikken ze terug.

Meer begrip voor elkaar. Dat is de winst van STERK, vinden begeleider Elke Roeloffzen en twee zussen van Leonie, Agathe en Elaine Holtkamp. Leonie woont op Ledeboer 7 die in de tweede helft van 2015 werd verSTERKt.

Door STERK was het onderlinge contact een tijdlang intensiever. Dat heeft bijgedragen aan meer kennis van elkaar en inzicht in hoe het op de groep werkt, vertellen ze. Agathe: “Ik neem mijn petje af voor de begeleiders. Als ik zie wat ze allemaal doen en kunnen. Ik kende Elke niet goed, maar ik heb gezien hoe sterk ze is en hoe goed ze alles oppakt. Er wordt hier echt van Leonie gehouden.”

Bewoners, begeleiders en verwanten hebben samen gekeken naar wat er verbeterd zou kunnen worden. Elaine: “Als je hier werkt of waar dan ook, dan is er op een bepaald moment sprake van een soort routine. Maar waarom doe je dingen zo? Door STERK is alles een beetje opgeschud.”

Agathe: “Wij stelden vragen – goedbedoeld, hoor – waardoor begeleiders oog kregen voor hun blinde vlekken.” Zo was de groep gewend kassabonnetjes tot in den treure te bewaren in een map. Waarom? Voor wie?
TERUG VERDER

Halen en brengen
Elke: “Persoonlijk heb ik ingezien dat we niet alleen binnen onze eigen muren naar oplossingen moeten zoeken, maar ook daarbuiten. Het halen en brengen van cliënten naar hun dagbesteding was soms een probleem. Wij probeerden dat altijd zelf op te lossen. Maar nu kijken we ook naar de mogelijkheden die er bij de dagbesteding zelf zijn om mensen te halen en te brengen. Op voorstel van Elaine is ook gekeken of het flexibeler kan met de tijden.”

Agathe: “Wij als familie hebben het signaal afgegeven dat ze zich niet schuldig hoeven voelen als er eens een keer iets niet kan doorgaan, omdat er iets anders tussenkomt. Zo gaat dat in gezinnen ook. Als er iets tussenkomt, dan is dat zo.”

Te vroeg
Een paar kanttekeningen zijn ook op hun plaats, vindt Elke. STERK is veel werk, meer dan de uren die er voor staan. STERK komt bovenop de inspanningen die nodig zijn om als team zelforganiserend te worden. “Ik had verwacht dat STERK ondersteunend zou zijn aan het zelfsturend worden, maar dat is niet zo. STERK geeft geen antwoord op praktisch vragen waar we mee zitten. Eigenlijk kwam STERK te vroeg voor ons.” Daarnaast merkten de begeleiders dat ze bij de uitvoering van plannen tegen ‘blokkades’ opliepen bij ondersteunende diensten. Elke: “Die zouden ook moeten worden verSTERKt.”

Sterker
Elke zelf is sterker geworden van STERK. Mede dankzij de verSTERKer die haar leerde beter op te komen voor zichzelf. “Een verSTERKer is objectief, ziet dingen die je zelf niet ziet. Ze heeft ons aan het denken gezet en ons bewuster gemaakt van dingen.”

Het enthousiasme van de zussen Agathe en Elaine heeft ook zeker bijgedragen aan het succes van STERK op Ledeboer 7, vindt Elke.

Agathe: “Het was voor medewerkers fijn dat wij erbij zaten. Het is prettig voor hen om te weten dat wij zo positief zijn.’”
Elke: “Dat is heel waardevol.”
Elaine: “Ze zijn hier niet zo gewend te kijken naar successen en die te vieren.”
Elke beaamt: “Je heb snel de neiging om te kijken naar wat er niet goed gaat, maar we hebben nu een succesbord opgehangen. Daar staat op wat er goed gaat.”
Om te zorgen dat STERK niet ‘wegzakt’, komt vier keer per jaar ‘De raad van 7’ (locatieraad) bij elkaar, bestaande uit medewerkers, verwanten en een coach.
TERUG

“Alles is tegelijk op de schop gegaan”

Begeleider Karel Doormanstraat
“STERK heeft niet niks opgeleverd, maar STERK heeft ook niet gebracht wat we er van hadden verwacht”, zegt Petra de Vries, begeleider in Almelo.

De geur van suddervlees vult het huis. Het is tegen vier uur. De bewoners van de Karel Doormanstraat 2a in Almelo komen thuis. Zo ook Eddy Tijink. Eddy, één van de twaalf bewoners, schuift graag even aan bij een interview over STERK. Daar wil hij wel iets over zeggen.

Over hoe blij hij is met de extra prullenbak die er is gekomen, om het afval beter te kunnen scheiden. “Plastic bij plastic, de rest bij de rest. Dat moest echt gebeuren”, zegt hij. Dat er nu een ‘rode’ en een ‘groene’ koelkast zijn met respectievelijk voorraad en aangebroken levensmiddelen, vindt hij ook een vooruitgang. “Uit de rode mag je niets pakken, uit de groene wel”, legt hij uit. En helemaal fantastisch is het huisje in de tuin, eerst een rommelhok, waar ze nu kunnen tafelvoetballen.

Maar begeleider Petra de Vries is minder enthousiast. “STERK heeft niet niks opgeleverd, maar STERK heeft ook niet gebracht wat we er van hadden verwacht”, zegt ze. Haar woongroep is vorig jaar als één van de eerste groepen verSTERKt. Dat viel ongeveer samen met het opheffen van de functie van teamleider.
TERUG VERDER

Petra: “Wij dachten dat ons zou worden verteld hoe we het met de financiën en het nieuwe roostersysteem zouden moeten doen. Dat was het beeld. Maar toen kwamen de verSTERKer en de coach met een pakketje theorieën. Wat gaat er wel goed? Wat gaat er niet goed? Wat kunnen we verbeteren? Iedereen moest meedoen: familie, bewoners, medewerkers. We moesten verbeterteams formeren. Dat is ook gebeurd. Maar wij dachten steeds, wat is nou de bedoeling? Hoe moet het met de financiën en het rooster?”

Ruis
Na een week of zes werd er besloten tot een ‘teambuildingsdag’. “Omdat het niet liep. We moesten de ruis weg hebben”, zegt Petra. Later volgde een bijeenkomst met cliëntvertegenwoordigers, cliënten en medewerkers. “Aan het einde van de avond moesten we concluderen dat we het allemaal over iets anders hadden gehad. We hadden twee uur langs elkaar heen zitten praten.”

STERK gaat uit van overleg tussen bewoners, medewerkers en cliëntvertegenwoordigers – samen vormen zij een team. Maar het valt in de praktijk niet mee om cliëntvertegenwoordigers erbij te betrekken, constateert Petra. “Bij ons wonen mensen die zeventig jaar of ouder zijn. Die hebben verwanten die ook al oud(er) zijn. Sommige cliënten krijgen nooit familie op bezoek.

Een aantal vertegenwoordigers is heel welwillend, maar besteedt de tijd liever aan de broer of zus, niet aan vergaderingen en bijeenkomsten.” Zodoende is het kernteam, waar aanvankelijk twee familieleden in zaten en later nog maar één, uiteindelijk opgeheven.

Bewonersvergadering
Met de inspraak van de bewoners zat het al goed voor STERK, vertelt Petra. Eddy beaamt dat. Hij kan altijd zeggen wat hij wil. Elke maand is er een bewonersvergadering die voorheen altijd volgde op een teamvergadering. Na STERK is de volgorde omgedraaid; nu vergaderen eerst de bewoners en daarna de medewerkers. “Zodat we beter alle punten kunnen meenemen in onze vergadering”, zegt Petra.

Ze concludeert: “Als we van te voren precies hadden geweten wat STERK inhoudt, dan waren we anders van start gegaan. Achteraf zeg ik, de dingen hebben door elkaar heengelopen – de functie van teamleider verdween en we kregen een nieuw systeem voor financiën en een nieuw roosterprogramma – waardoor je door de bomen het bos niet meer zag. Alles is tegelijk op de schop gegaan.”
TERUG

“Wat we zeggen doet ertoe”

Begeleider dagbesteding AB Beleving en familielid
Begeleider Kirsten Dogger en familielid Ron Velthoen leerden elkaar door STERK beter kennen. “Die interactie, dat is leuk.”

Ron Velthoen stak meteen zijn vinger op toen tijdens een presentatie werd gevraagd of er cliëntvertegenwoordigers waren die wilden participeren in verSTERKing van de dagbesteding. “De cliënten besteden daar ten slotte een flink deel van hun dag”, reageert Ron, broer van Yvonne Velthoen die op ’t Bouwhuis woont en dagbesteding heeft bij AB Beleving. Ze knutselt of schildert daar, waar ze maar zin in heeft.

“Als familielid wil ik graag weten wat er gebeurt, zeker nu met alle veranderingen in de zorg. Hoe dichter bij het vuur, hoe meer informatie je krijgt en des groter de betrokkenheid. Het mes snijdt aan twee kanten. Het is positief voor mijn zus en positief voor de organisatie.” Ron houdt er naar eigen zeggen meer van om dingen bespreekbaar te maken, dan erover te klagen. “Ik ben niet zo van het klagen.”

Kirsten Dogger, begeleider bij AB Beleving, en haar team zijn blij met de betrokkenheid van cliëntvertegenwoordigers als Ron. “Zij kijken soms op een andere manier naar dingen dan wij.”
TERUG VERDER

Gehoord
Op de vraag wat STERK heeft gebracht, zegt Kirsten: “Toen we begonnen met STERK waren we eigenlijk net een nieuw team. We zijn ons door STERK meer bewust geworden van elkaar en zien nu hoe belangrijk het is om elkaar op de hoogte te houden. Je moet elkaar opzoeken, zodat iedereen, ook de cliënten, meer vertrouwd raakt met elkaar. Ik heb ook het gevoel dat wij beter gehoord worden door de managers. We hebben meer eigen inbreng. Wat we zeggen doet ertoe. Wel is de werkdruk opgelopen – een aantal mensen is ziek, waardoor het nog drukker is geworden. Daardoor blijven plannen nog in de kast.”

Ron vindt dat er ‘een nieuwe wind’ waait. “Er is meer structuur en samenhang gekomen, er wordt meer en gestructureerd gecommuniceerd, ook naar de verwanten toe. Het goede van STERK is dat begeleiders en verwanten elkaar beter leren kennen, dat ze elkaars kwaliteiten beter leren benutten. Er wordt ook naar de toekomst gekeken; wat willen we bereiken? STERK is een moderne vorm van organisatiesturing die aansluit bij de maatschappelijke ontwikkelingen. De begeleiders hebben nu meer inzicht in wat cliënten willen en kunnen. Ze kunnen beter voldoen aan hun behoeftes.”

Keuze
Er is veel moeite gedaan om de participatie met cliënten op gang te brengen, vindt Ron. Kirsten: “We hebben ze er zoveel mogelijk bij betrokken. Een aantal cliënten heeft ook echt meegedacht over veranderingen. Zeggenschap is niet iets wat je met een urenlange vergadering voor elkaar krijgt, het zit meer in de dagelijkse bezigheden. Welk werk wil iemand graag doen? Leg een keuze voor.”

Ron heeft er heel wat tijd ingestoken, maar deed het graag. “Ik vind organisatorische vraagstukken leuk. Ik houd van procesmatig denken, ook vanuit mijn professie van IT-auditor bij de universiteit. Je krijgt meer inzicht in de organisatie. Ik stond versteld van de kwaliteit van de medewerkers. Ze zijn heel gemotiveerd.” Hij blijft nog betrokken bij AB Beleving en bij de verSTERKing van de groep waar Yvonne woont. Ron: “STERK is een cyclisch proces, waarbij je telkens nieuwe verbeterpunten herkent en die probeert te realiseren.”
TERUG

Sterk zonder STERK

De Koppeling in Almelo
Bij De Koppeling zijn ze misschien al STERK zonder te zijn verSTERKt. Zeggenschap staat er hoog in het vaandel en “als er iets te verbeteren valt, dan pakken we dat meteen aan.”

Audrey Nijman (22 jaar) wilde heel graag een huisdier hebben zonder kooi. De Twentse Zorgcentra, waar ze begeleid woont, ging na wikken en wegen in op haar vurige wens. Op een paar voorwaarden. Het mocht geen puppy zijn en ze moest de hond ‘verdienen’ door haar huis schoon te houden en op tijd af te wassen. Al die huishoudelijke karweitjes werden beloond met punten. “Als je een hond hebt, moet je wel een schoon appartement hebben, was de redenering”, zegt begeleider Chantal Eijsink.

En september vorig jaar kwam Rex, een boerderijhond die ze vond via Markplaats. De eigenaar had geen tijd meer voor hem. “Ik heb er lang naar uitgekeken”, zegt Audrey. Je zou kunnen zeggen dat de locatie waar Audrey woont, De Koppeling in Almelo, daarmee al helemaal heeft gehandeld in de geest van STERK. Het getuigt in elk geval van zeggenschap voor cliënten.

Audrey is één van de zeventien bewoners van De Koppeling; twee vleugels met appartementen bij een wooncomplex voor ouderen, vlakbij het centrum van Almelo. Hier verblijven mensen tussen 19 en 67 jaar die alleen met begeleiding zelfstandig kunnen wonen.
TERUG VERDER

Er is een ‘inloophuis’ waar bewoners elkaar kunnen ontmoeten en waar ze samen kunnen eten.

Divers
De groep is heel divers, schetsen de begeleiders Chantal Eijsink en Chantal van de Belt. “Er gebeurt hier altijd van alles. Het is nooit saai”, zegt Chantal Eijsink. Elke dag gaan de begeleiders even bij iedereen langs, kijken hoe het gaat. De mate waarin hulp nodig is, varieert, vertellen ze. Wat de bewoners zelf kunnen, moeten ze zelf doen. Ze worden individueel begeleid.

Wanneer ze worden verSTERKt weten ze nog niet. Wat verwachten ze ervan? De begeleiders denken dat het niet gemakkelijk zal zijn om het contact en het overleg tussen ouders, bewoners en begeleiders (de driehoek) op gang te krijgen. Volgens de begeleiders hebben ouders van bewoners soms zelf een beperking. Die hebben zelf begeleiding nodig. “En cliënten willen niet altijd dat ouders alles weten. Hier zitten ouders ook niet altijd bij de POP-gesprekken. Sommige cliënten hebben liever niet dat we hun ouders bellen als er iets is.”

Wentelteefjes
Inbreng van bewoners is er al, onder meer door bewonersvergaderingen, en met verbeteringen gaan ze direct aan de slag, vertellen ze. “Als er iets te verbeteren valt, pakken we dat meteen aan”, zegt Chantal van de Belt.

Zeggenschap staat hoog in het vaandel bij De Koppeling. Bij het aantrekken van nieuwe begeleiders bijvoorbeeld hebben bewoners een doorslaggevende stem. Maar ja, als er wentelteefjes worden gemaakt omdat bewoners dat zo graag willen, dan botst de zeggenschap voor cliënten met de opvatting van sommige ouders, hebben ze ervaren. Die vinden wentelteefjes niet gezond. Dat maakt het dan lastig.

De twee hebben niet de illusie dat straks na STERK alles ineens veel beter gaat. Chantal Eijsink: “Maar misschien is het wel zo dat iemand van buitenaf andere dingen ziet dan wijzelf.”

Rekening
Audrey woont hier nu zes jaar, vanaf de opening, en vindt dat er goed naar haar wordt geluisterd. “Als ik hulp nodig heb, is die er ook”, zegt ze. De persoonlijk begeleiders houden volop rekening met cliënten, vindt ze. “Eerst waren ze er alleen van 7.00 tot 10.00 uur en daarna van 15.00 tot 23.00 uur, nu zijn ze er ook tussen 10.00 en 15.00 uur, omdat sommige bewoners hebben aangegeven dat ze dat graag wilden.”
TERUG

Drie verSTERKte locaties en één is ook sterk zonder STERK

LEDEBOER 7, LOSSER “Meer begrip voor elkaar”

K.DOORMANSTRAAT, ALMELO “Alles is tegelijk op de schop gegaan”

AB BELEVING, ENSCHEDE “Wat we zeggen doet ertoe”

DE KOPPELING, ALMELO Sterk ook zonder STERK