Jolien Bos-de Lange is allesbehalve een ‘traditionele’ dominee. Als ze vindt dat de vertelling van een bijbels verhaal erdoor aan kracht wint, gaat ze gerust op een tafel staan of gebruikt ze attributen. “Ik mag graag verhalen vertellen en ze ook uitbeelden. Mensen moeten zich kunnen inleven.”
Twaalf jaar is Jolien (38 jaar) nu geestelijk verzorger bij De Twentse Zorgcentra, een veelzijdige baan waar ze nog lang niet op is uitgekeken.
Geestelijk verzorger zijn is zo veel meer dan het leiden van kerkdiensten. Joliens samenvatting: “Ik houd me bezig met alles op het gebied van zingeving en ethiek. Hoe zijn mensen geworden zoals ze zijn? Hoe zouden ze willen zijn? Wat geeft hun zin in het leven en wat ontneemt hun die zin?”
Goed luisteren
Zo begeleidt ze het ‘moreel beraad’, waarbij ze volgens een bepaalde methodiek nagaat wat te doen in een lastige situatie, bijvoorbeeld als medewerkers een dilemma ervaren. “Ik zorg dat iedereen aan bod komt, dat iedereen elkaar goed begrijpt.”
Daarnaast houdt ze zich bezig met ‘zingevingsanalyses’.
Jolien: “Dan zit ik aan tafel met een cliënt en mensen die bij hem of haar betrokken zijn. Dan gaan we na waar een cliënt blij of minder blij van wordt, zodat de mooie dingen kunnen worden uitgebouwd en de akelige dingen kunnen worden veranderd of verminderd.”
Je moet als geestelijk verzorger geduld hebben en goed kunnen luisteren, beaamt Jolien. “Cliënten hebben mij dat geleerd, hoewel, het zat er natuurlijk ook altijd al in. Je moet kleine stappen zetten – het moet in hùn tempo, anders lukt het niet.”
Veel plezier
Tijdens haar studie theologie in Utrecht werkte Jolien jarenlang als begeleider in een gezinsvervangend tehuis voor mensen met een verstandelijke beperking. Een bijbaantje, via een vriendin. “Zonder iets, niet eens een EHBO-diploma. Maar ik ben erin gesprongen. Ik heb er veel geleerd en ontzettend veel plezier gehad.”
Nog voordat ze goed en wel was afgestudeerd, kon ze aan de slag bij De Twentse Zorgcentra. “Ik wilde de baan heel graag. Het leek mij mooi om mijn studie te combineren met het werk voor mensen met een verstandelijke beperking waar ik zo’n plezier aan beleefde. Ik dacht, ik doe dit een paar jaar. Zo word je ook opgeleid; je blijft een jaar of vier in een gemeente en dan ga je verder. Maar de tijd is omgevlogen. Ik heb wel eens gedacht, zit ik niet vast te roesten, te verstoffen, maar dat is niet aan de orde. Er zijn steeds nieuwe dingen om op te pakken. Er liggen zo veel uitdagingen. Ik pas hier; dit werk heeft mijn hart.”
Zonder opsmuk
Ze houdt van de ‘no-nonsense’ die ze ervaart in de zorg voor mensen met een beperking. “Je mag er zijn wie je bent, zonder opsmuk. Cliënten èn medewerkers. Cliënten zijn zichzelf, hoewel dat ook wel eens wordt bedreigd door de mensen om hen heen die de keuzes voor hen maken. Ik zie het ook als mijn taak daar aandacht voor te vragen. Mensen moeten vrijuit kunnen leven en in goede handen zijn; het is een zinnetje uit een voorbedelied van een gepensioneerd geestelijk verzorger, Ben Sleumer. Ik gebruik het vaak.”
Jolien is ‘van huis’ uit protestants en dominee, maar haar diensten zijn oecumenisch. “Ik wil graag helpen zoeken naar wat voor mensen van betekenis is. Ik wil geen dominee zijn die zegt: ‘Je moet zo en zo leven of je moet dit en dat doen.’ Ik ben zelf ook zoekende; wat betekenen dingen in het leven? Hoe kun je het leven leiden dat goed voelt? Ik ben niet de alleswetende dominee. Dat geeft ruimte.”